Yumurtalık kistleri farklı farklı türlerdedir. Yumurtalık kistlerinin bir kısmı gebeliğe engel olabilir. Bazı yumurtalık kistleri ise gebelik süreci ile ilgili hiçbir etkiye sahip değildir. Yumurtalıkta bulunan içinde üst üste doku oluşmuş kalın çeperli kistler gebeliğe engel olabilir.
Üreme çağındaki her kadında her yaşta yumurtalık kistleri görülebilir. bu kistler yapıları boyutları yumurtalığa zarar verme oranlarına bağlı olarak zaman zaman hamileliğe mani olur.
Bazı kistler hiçbir yumurtlama işlevine zarar vermediği ve küçük boyutta olduğu için hamileliğe mani olmaz.
Çikolata kistleri çevre dokulara yapıştığında hamileliğe mani olabilir. tedavi edilmeleri gerekir.
Kötü huylu kistler erken teşhis ile cerrahi müdahale olmadan tedavi edilebilir. Bu durumda da ileride oluşacak hamileliğe mani olmaz.
Kötü huylu kistler geç fark edildiğinde tedavi için yapılabilecek tek şey cerrahi işlemdir. Ameliyat sırasında ilk hedef yumurtalığa zarar vermeden kisti bütünüyle çıkarmaktır ancak bunun mümkün olmadığı durumlarda yumurtalıklar da alınır. Yumurtalıklar alındıktan sonra yumurtlama işlevi gerçekleşmediği için hamilelik mümkün değildir.
Gebelik planlayan kadınlar jinekolojik kontrol muayenesi olmalıdır. Bu sayede smear testi,yumurtalık, rahim, rahim ağzı muayenesi yapılır ve bütün organların gebelik için uygun olup olmadığı belirlenir. Yumurtalıkta kist tespit edilirse kistin yapısına uygun tedaviye başlanır. Kistin tespit edilebilmesi için ultrason ile muayene yapılabilir vajinal muayene yapılabilir.
Yumurtalık kistleri bazı kişilerde hiçbir belirti vermez jinekolojik muayene sırasında tespit edilir.
Polikistik over kistleri tüylenme, kilo alımı, kilo vermede güçlük, gebe kalmada güçlük gibi belirtilere sahiptir.
Kist belirtileri genellikle:
Yumurtalık kistlerinin büyük çoğunluğu iyi huylu kistlerdir. Yumurtalık kistleri fark edildiğinde bir dönem izlenir. Kist bireyin günlük yaşamını olumsuz etkilerse, kötü huylu ise cerrahi müdahale ile alınabilir. Genellikle kistler iyi huylu (dermoid kist, fonksiyonel kistler) yapılardır.
Kistlerin tedavisinde kist yapısına bağlı olarak ilk doğum kontrol hapı tedavileri uygulanabilir. Tehlikeli kabul edilen kistlerin tedavisi için cerrahi müdahale ile yalnız kist dokusu alınır. Nadiren de yumurtalıklar alınabilir. Kemoterapi ya da radyoterapi tedavileri uygulanabilir.
Yumurtalık kisti tedavisi kanser nedeniyle yumurtalıkların alınması şeklinde yapıldıysa yumurtlama mümkün olmadığı için gebe kalınamaz.
Doğum kontrol haplarının kullanımı sonrası yumurtalık kisti tedavi edildiyse hasta genellikle tedavi sonrası doğal yollarla hamile kalabilir.
Yumurtalıkların zarar görmediği kemoterapi ya da radyoterapi uygulaması yapıldıysa tedavi sonrası gebe kalmak için mutlaka doktorunuza danışmanız gerekir.
Yumurtalık kisti genellikle içi sıvı dolu kistlerdir ve en yaygın görüleni follikül kistlerdir. Folikül kistler gebeliğe engel olmaz. Endometriozis kistler iyi huylu kistlerdir ancak bunlar bulundukları çevre dokuya yapıştıklarından gebeliğe engel olabilirler.
Yumurtalıkta kist fark edildiğinde bunlar genellikle iyi huylu olduğu için kadın belirli aralıklarla muayene edilerek kist izlenir. Ortalama 3 ay farklı tarihlerde kist varlığı ve boyut değişimi ultrason ile incelenir. İyi huylu kistler çoğu zaman gebeliğe engel olmaz.
Yumurtalık kisti kadının yaşam kalitesini düşürmeye başladığında, boyutu arttığında müdahale edilmelidir.
Kötü huylu oluşumlar erken teşhis edildiği zaman kemoterapi, radyoterapi uygulamaları ile ortadan kaldırılabilir. Bu tedavilerden sonra da doktorunuzun onayı ile hamile kalmak mümkündür.
Kist oluşumu geç fark edildiğinde, kist çok büyükse, kist tehlikeli ise, yalnız kisti çıkarmak mümkün değilse yapılabilecek tek şey yumurtalıkların alınmasıdır. Kist oluşumunun bulunduğu bölgedeki yumurtalık alınır. Bazı kadınlarda her iki yumurtalıkta da kist oluşabilir. Bu durumda her iki yumurtalık alınır. Tek tarafta kist oluştuğunda tek taraflı yumurtalık alınır. Tek taraflı yumurtalığı alınmış olan kadının hamile kalma ihtimali vardır.
Her kadının yıllık jinekolojik muayenesini olması yumurtalık kistlerinin erken dönemde fark edilmesine olanak tanır. Erken dönemde fark edilen yumurtalık kistleri takip edilir. Kist yumurtalıklara zarar vermeden tedaviye başlanabilir. Bu sayede kist gebeliğe engel olmaz.
Fonksiyonel kistler doğal, her sağlıklı kadında görülen kistlerdir. Gebeliğe engel olmaz. Regl döneminde kaybolur ve kadının sağlıklı yumurtlama yaşadığını gösterir.
Polikistik over sendromu, endometriozis çikolata kistleri nedeniyle yumurtalıktaki hormonlar doğru şekilde çalışmayabilir. Hormon üretiminde yaşanan sorunlar yumurtlamaya engelleyebilir. Bu durumda da gebe kalmak mümkün değildir.
Kadında yumurtalık kisti olmasına rağmen yumurtalık dokusunun tamamı sağlıklı ise gebe kalınabilir.
Yumurtalık kisti olmasına rağmen gebe kalmak mümkündür. Gebelik döneminde yumurtalık kisti varsa takip süreci devam eder. Normal gebelik takibi sırasında kist izleme süreci de devam eder. Müdahale edilmesi gerektiğinde gebelik sonrası tedaviye başlanabilir. Bu tedaviler kişiye özel planlanır. Kistin bireyin yaşam kalitesine etkisi ve doktorun yaptığı tetkiklerin sonuçlarının tedavi planlamasında rolü vardır.
Kistin kötü huylu olup olmadığı CA125 değerinin fazla çıkmasıyla, dikkat çeken MR görüntüleri ile yakından ilişkilidir. Bu değerler de gebelik süresince takip edilebilir.
Yumurtalık kisti fonksiyonel kistlerse adet kanaması ile atılabilir.
Yumurtalık kisti fonksiyonel değilse, iyi huylu değilse tüplerde tıkanıklık ve yumurtlama işlevinde sorunlara neden olabilir. Tedavi edilmezse kısırlık yapabilir.
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı