Ertesi gün hapı korunmasız cinsel birliktelik sonrası istenmeyen gebeliği önlemek için özellikle ilk 24 saat içerisinde kullanılması gereken bir ilaçtır. Oral yolla alınan ertesi gün hapı doğum kontrol yöntemi olarak düzenli şekilde kullanılmaz.
Plansız gebeliği önlemede ertesi gün hapları çok başarılıdır. Eczanelerde reçetesiz olarak satılır. Daha önceleri içeriğinde yalnız progesteron hormonu bulunan bu haplar korunmasız, şüpheli birlikteliklerden sonra yumurtlamayı durdurarak gebeliği önleme özelliğine sahipti. Günümüzde içeriğinde hem progesteron hem östrojen hormonu bulunana ertesi gün hapları mevcuttur. Bu ilaçlar yumurtlamayı önlediği gibi döllenmiş yumurtanın rahimde tutulmasına da engel olur.
Ertesi gün hapının gebeliği önlemek dışında herhangi bir fonksiyonu yoktur. Bu haplar sık sık kullanılmamalı, düzenli doğum kontrol yöntemi olarak düşünülmemelidir.
Ertesi gün hapı korunmasız cinsel birlikteliğin ardından ne kadar erken alınırsa o kadar iyi etki eder. Genellikle 72 saat içerisinde alındığında bu hapların etkinliği devam eder ancak birlikteliğin üzerinden 4 gün geçtikten sonra alınan bu haplar gebeliği önlemede etkinliğini kaybeder.
Ertesi gün hapı birlikteliğin ardından ilk 24 saat içinde alındı alındığında %90-%98 oranın da hamileliğe engel olur.
48 saat içinde alındığında %75 oranın da gebeliğe engel olur.
72 saat içinde alındığında oran biraz daha düşer.
Farklı markaların ürettiği ertesi gün hapları bulunduğundan ilaç kullanılmadan önce kullanım şekli prospektüsünden öğrenilmelidir. Bazı ilaçlar tek doz kullanılırken bazıları çift doz kullanılır. Prospektüste yazanın üzerinde dozda ilaç tüketildiğinde sağlık sorunlarına, prospektüste yazanın altında ilaç tüketildiğinde de etkinliğin düşmesine neden olabilir.
Ertesi gün hapı içildikten birkaç saat sonra kusan kadınlar ilacı yeniden kullanmalıdır çünkü kusma ilacın etkisini kaybetmesine neden olur.
Ertesi gün hapları doğum kontrol yöntemi değildir. Bu nedenle düzenli olarak kullanılmamalıdır.
İstenmeyen gebeliklerin önlenmesinde oldukça etkili olan ertesi gün hapları yüksek oranda progesteron hormonu içerdiği için doğru dozda alınmadığında yan etkiler görülebilir. Bazı hastalarda doğru kullanım olmasına rağmen yan etkiler yaşanmaktadır. Ertesi gün hapının zararları arasında ilk sırayı alan yan etkisi adet düzensizliğine neden olmasıdır.
Ertesi gün haplarının yan etkileri şekilde sıralanabilir:
İçeriğindeki hormonun vücut dengesini bozmasını önlemek için ertesi gün hapları ayda bir seferden fazla alınmamalı ve nadiren kullanılmalıdır.
Ertesi gün hapı doğru zamanda kullanıldığında yüksek oranda gebelik koruması sağlar fakat bu hapın cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı bir koruma özelliği yoktur.
Ertesi gün hapı içerisindeki etken maddesi sayesinde yumurtanın döllenmesini, döllenmiş yumurtanın rahimde tutulmasını engelleyerek gebelik oluşumunu önler. Gebelik oluşumunu önlemede ertesi gün hapının, birliktelik sonrası ilk saatlerde alınmasının etki oranını arttırdığı bilinmektedir.
Hapın birliktelik sonrası ilk 24 saatte kullanılması hamileliği yüksek ihtimalle engeller. Bu nedenle ilaç korunmasız birlikteliğin ardından ne kadar erken alınırsa o kadar etkili olmaktadır.
Gebelik planlı olduğunda bir kadının yaşayabileceği en önemli, en eşsiz deneyimlerden bir tanesidir. Doğum ile birlikte kadın ömrü boyunca başında bir taç gibi taşıyacağı "annelik" unvanıyla kalbine, ruhuna, karakterine dokunan minik ellerin baş döndürücü güzelliğine kendini bırakır.
Tabii tüm güzellikleri tatmadan önce annenin gebelik ve doğuma bedenen, ruhen hazır olması gerekir. İstenmeyen bir gebelik anne ve bebek için mutsuz günlere sebep olabilir. Bu nedenle korunmasız birliktelikten kaçınılmalı, böyle bir birliktelik yaşandıysa ertesi gün hapı kullanma seçeneği düşünülmelidir.
Ertesi gün hapı tek sefer kullanılmış olsa dahi 3-4 ay adet düzensizliğine sebebiyet verebilir.
Kurunmasız birlikteliğin ardından ertesi gün hapı ilk 3 gün içerisinde kullanıldığında hamileliği önlemede etkilidir. Eczanelerde reçetesiz olarak satılan bu ilaç doğum kontrol yöntemi olarak sık sık kullanılmamalıdır. Prospektüste yazan şekilde uygun dozda ilacın alınması hamile kalmayı engeller.
Ertesi gün hapı tek seferlik korunmasız birliktelikte etkilidir.
Eczaneye başvurulduğunda eczacıya marka belirtmenize gerek kalmadan ertesi gün hapı almak istediğinizi, iletmeniz yeterlidir. Bu konuda eczacılar size yardımcı olacaktır.
Ertesi gün hapı sürekli korunma için kullanılmamalıdır. Uzun süre gebelik istenmiyorsa diğer doğum kontrol yöntemleri tercih edilmelidir. Doğum kontrolünün sağlanabilmesi için kullanılan yöntem düzenli ve aksatılmadan uygulanmalıdır.
Ertesi gün hapı yalnızca korunmasız cinsel birliktelikten sonraki ilk 72 saat içinde gebeliği önlemede etkilidir. Kullanılan ilaç ne kadar erken alınırsa etkisi de o kadar artar. Ertesi gün hapı cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı koruyucu etkiye sahip değildir.
Ertesi gün hapı %100 gebelik koruması sağlamaz. Hap kullanımı sonrası 2-4 hafta içerisinde regl benzeri kanama olsa dahi kan testi (gebelik testi, bhcg testi) yapılmalıdır.
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı