Gebelik öğrenildiği andan itibaren annenin evladına kavuşma hayaliyle sabırla beklediği özel bir süreçtir. Kadın hamilelikte bedensel, ruhsal anlamda pek çok değişim yaşar. Eşi benzeri olmayan bu dönemde sorunsuz bir gebelik süreci geçirebilmek için hassas davranılmalı, beslenmeye dikkat edilmeli, vücut çok zorlamamalıdır. Anne adayı tüm hassasiyetine rağmen bazen bebeğini kaybedebilir, düşük yaşayabilir.
20. gebelik haftasından önceki süreçte gebeliğin istenmeyen şekilde sonlanmasına düşük denir. Düştüklerin çok büyük bir çoğunluğu gebeliğin ilk üç ayında gerçekleşir. Düşükler anne hatalı bir şey yapmamış olsa dahi yaşanabilir. Bebeğin kromozom yapısındaki farklılık fetüs büyümesini durdurarak düşüğe neden olabilir.
Düşüğün en belirgin göstergesi vajinal kanamadır. Vajinal kanamaya alt karın bölgesinde ağrı ve kramp eşlik edebilir. Genel olarak düşük belirtileri şunlardır:
Yerleşme kanaması olduğunu düşünseniz dahi hafif lekelenme, kahverengimsi vajinal akıntı olduğunda kadın hastalıkları ve doğum uzmanı doktorunuza başvurmalısınız. Şiddetli vajinal kanamalarda ise hiç vakit kaybetmeden hastaneye başvurulmalıdır. Gebelik dönemi hassas bir dönemdir, süreç uzman doktor tarafından takip edilmelidir.
Düşük, çoğunlukla fetüs ya da embriyo gelişiminin durması, kromozom bozuklukları nedeni ile olur. Düşük hiç belirtisiz olabileceği gibi kanama, ağrı, vajinal akıntı renginde değişim, fetal doku karışımı olan pıhtılı kan gelmesi şeklinde olabilir.
Düşüklerin çok büyük bir kısmının nedeni embriyodaki kromozom anormallikleridir. Bu, düşüklerin %60 %70'inin sebebidir.
Bunun dışında düşük nedenleri:
Düşük yaşayan kadınlar düşüğü tetikleyecek kasti bir davranışta bulunmadıkları sürece kendilerini düşükten sorumlu tutmamalıdır. Zira düşüklerin çok büyük bir çoğunluğu kadının etkisi olmadan kendi kendine olur.
Hamilelikte görülen farklı türlerde düşükler vardır. Genel hatlarıyla düşük türleri şu şekilde sınıflandırılabilir:
Kayıp düşük olduğunda anne adayı genellikle düşük yaptığının farkında olmaz. Herhangi bir belirti olmayan kayıp düşüklerde doktor kontrolü sırasında, ultrasonda fetüsün kalp atışının olmadığı görülür ve düşük teşhisi konur.
Tam düşükte şiddetli kanama yaşanır. Ultrasonda rahmin boş olduğu gözlenir ve düşük teşhisi konur.
Tekrarlayan düşük 3 ve daha fazla düşük öyküsü olan kadınlarda görülür.
Düşük tehdidi olduğunda kanama görülür, pelvik kramplar olabilir. Bu durumda gebelik sonlanabilir ya da hamilelik süreci devam da edebilir. Sağlıklı bir doğum gerçekleştirilebilir. Kadın hastalıkları ve doğum uzmanı doktor düşük tehdidi olan anne adayını yakından takip eder.
Kaçınılmaz düşük şiddetli ağrı ve kanamayla düşüğün kaçınılmaz hal almasıdır.
Gebelik süresince düşük riskini arttırabilecek faktörler aşağıda sıralanmıştır:
Düşük yaşayan kadının rahmi ultrason ile kontrol edilir. Rahim içinin boş olup olmadığı izlenir. Rahim içinde kalıntı gözlendiğinde kalıntılar doktor tarafından temizlenir.
Şiddetli kanıma ve ağrı şikayetiyle gelen hastada düşüğün başladığı gözlenirse doktor kürtaj işlemi yaparak gebeliği sonlandırır.
Gebeliğin ilerleyen haftalarında cenin anne karnında ölürse doktor doğumu başlatır. Doğum sonrası rahim içinde doku kalıp kalmadı kontrol edilir.
Düşük tehlikesi varsa doktorunuzun önerdiği vitaminler kullanılmaya devam edilmelidir. Reçete edilen rahim kasılmalarını azaltan ilaçlar düzenli şekilde kullanılmalıdır. Düşük tehdidi varsa:
Tüm bunlara dikkat edilmesine rağmen düşük yaşanabilir. Anne adayı kanama ya da ağrı durumunda doktora başvurmalıdır.
Tüm düşüklerin %50'den fazlası gebeliğin 9. haftasından önce gerçekleşmektedir.
Tüm düşüklerin %22'si 9-10. haftada, %11'i 11-12. haftada görülür. Yaşanan tüm düşüklerin %85'i 13. haftadan önce gerçekleşir.
Kanama, ağrı şikayetiyle başvuran anne adaylarında düşük teşhisi için yapılacak farklı işlemler vardır. İlk olarak ultrasonda fetüsün kalp atışı kontrol edilir.
Kandaki HCG düzeyi ölçülebilir. Bu hormondaki düşüş düşük işaretlerindendir.
Rahim ağzının açılıp açılmadığı kadın hastalıkları ve doğum uzmanı doktoru tarafından vajinal muayene ile kontrol edilebilir.
Daha önce düşük yapmış anne adayları için kromozom testleri uygulanabilir.
Düşük riskini aza indirmek için annenin yapabilecekleri sınırlıdır. Özellikle kromozom bozukluğu sebebiyle yaşanan düşük tehditlerini önlemek pek mümkün değildir. Annenin düşük riskini azaltmak için düzenli doktor muayenesi olması, sigara ve alkolden uzak durması, genel sağlığına dikkat ederek yaşaması, doktorunun önerdiği ilaçları ve vitaminleri kullanması, bol sıvı tüketmesi, sağlıklı beslenmesi, hafif yürüyüşlerle vücudunu zinde tutması şeklinde sıralanabilir.
Düşük sonrası anne adayının hamile kalmak için kendine vakit tanıması hamilelik için birkaç ay beklemesi faydalıdır. Düşük sonrası en az 6 hafta bekledikten sonra gebelik düşünülmelidir.
Düşük kanı parlak kırmızı ya da kahverengi şekilde olabilir. Kahverengi kan bir süre önce rahimde kanama olduğunu gösterir. Gebelikte rengi ne olursa olsun kanama olması durumunda doktora başvurulmalıdır.
Ağrısız düşük yaşanabilir. Ultrasonda bebeğin kalbinin atmadığı gözlenir ve düşük teşhisi konur. Ağrı ve kanama olmadan yaşanan bu düşüklere kayıp düşüp denir. Bazı durumlarda kanama görülür ancak ağrı hissedilmez ve ultrasonda düşük yaşandığı gözlenir.
Düşük yapan kadınların büyük bir çoğunluğu 15. günden itibaren tamamen iyileşir.
Düşük sonrası ilk 24 saat istirahat edilmelidir. İlk gün ağrı kesici kullanmak gerekebilir. Düşük sonrası birkaç hafta hafif düzeyde kanama kasık ağrısı görülebilir.
Düşük esnasında şiddetli kanama ve ağrı ile parçalar düşer. Düşük sonrası gelen parçalar kanla karışık pıhtılı et gibi görünebilir. Gebeliğin erken döneminde düşük yaşandıysa düşen parçalar kan içerisinde fark edilmeyebilir.
Kanamasız düşük belirtileri gebelik testinin negatif sonuçlanması, mide bulantısı, kusma, ishal olarak sıralanabilir. Kanamasız düşük teşhisi ultrasonda fetüsün kalp atışının görülmemesi ile konulur.
Düşük sonrası iyileşme sürecinin sorunsuz tamamlanabilmesi için:
Düşük sonrası titreme, alt karında hassasiyet, ağrı, vajinal akıntı, kanama görülebilir.
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı