Dış gebelik, döllenmiş yumurtanın (embriyo), rahim (uterus) dışında bir alana tutunup burada gelişmeye başlaması durumudur. Dış gebelik litaratürde ektopik gebelik şeklinde adlandırılmıştır. Adından da anlaşılacağı gibi dış gebelik kavramı ile normal olmayan bir durum anlatılmaya çalışılır.
Üremenin temeli olan gebelik, olağan üstü bir süreçtir. Döllenmiş yumurtanın anne karnındaki serüveninin doğru bir şekilde başlaması çok önemlidir. Normal şartlarda döllenmiş yumurtanın endometrium tabakasına tutunması ve burada büyümeye devam etmesi beklenir. Ancak çeşitli sebeplerle döllenmiş yumurta, rahim dışında fallop tüpleri, rahim ağzı ve karın boşluğu gibi alanlara yerleştiğinde gebeliğin bu şekilde devam etmesi istenmez. Hatta dış gebeliğin fark edildiği andan itibaren en kısa zamanda gebeliğin sonlandırılması gerekir. Bunun sebebi ise embriyonun gelişimi için uygun olmayan bir alanda oluşan dış gebeliğin anne sağlığını tehdit etmesidir.
Gebelik, anne ve bebek sağlığının çok yakından takip edilmesini gerektiren hassas bir süreçtir. Sağlıklı bir gebelik için uzman hekimlerin kontrol ve takibi çok önemlidir. Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Nilüfer YÜKSEL, dış gebelik teşhis ve tedavisi, kadın hastalıkları ve doğum, genital estetik gibi konularda Antalya’da ulaşabileceğiniz en iyi kadın doğum uzmanlarındandır.
Gebelik, kadınların yaşadığı en heyecan verici ve özel süreçlerden biridir. Annelik gibi özel duyguların beslendiği bu süreç her zaman beklendiği gibi başlamayabilir. Bazen ortaya çıkan dış gebelik durumu bu heyecan verici sürecin başında istenmeyen bir deneyim yaşanmasına neden olabilir. Bu sebeple anne adaylarının hamilelik sürecinde dış gebelik durumuna karşı dikkatli olmaları gerekir. 5 Haftalık dış gebelik belirtileri de aynı şekilde görülmektedir. Genel olarak belirtiler kanamanın yoğunlaştığı yere göre şekillenmekle beraber dış gebelik belirtileri ve dış gebeliğin nasıl anlaşılacağı ile ilgili hususlar şunlardır:
Dış gebeliğin görülme oranını genellikle her 50 gebelikte bir olarak ifade edilmektedir. Hamile kalan her kadında küçük de olsa dış gebelik ihtimali olmaktadır. Bu ihtimalin artmasına neden olabilecek bazı durumlar ise şu şekilde sıralanabilir:
Dış gebelikte oluşan embriyonun sağlıklı bir şekilde gelişmesi mümkün olmadığından bu gebeliğin sonlandırılması gerekir. Dış gebelik sonlandırılması veya tedavisi kadın doğum uzmanının muayenesi sonrasında belirlenecek yöntemle gerçekleştirilir. Bu yöntemler ilaç tedavisi ve cerrahi yöntem şeklinde olmaktadır.
İlaç tedavisi: Dış gebeliğin erken dönemde teşhis edilmesi durumunda ilaç tedavisi kullanılabilir. Kullanılan ilaçlar neticesinde ektopik kitlenin patlaması önlenebilir. İlaçların etkisi ile embriyonun büyümesi durdurulur ve gebeliğin sonlanması sağlanır. İlaç tedavisi ile sonlanan dış gebelik düşük benzeri bir durum yaşanmasına neden olur.
Cerrahi müdahale: Dış gebeliğin teşhisi gecikmiş ise ilaç tedavisi ile sonlandırma yapılmaz. Bu durumda tüplerde hasar ve yırtılma olmaması için dış gebelik ameliyatı yapılır. Vakanın durumuna göre açık dış gebelik ameliyatı veya kapalı yöntemle laparoskopi yapılabilir.
Dış gebelik durumu zamanla normal gebeliğe dönüşmez. Dış gebelikte, döllenmiş yumurta rahim dışında bir yere tutunur ve yumurtanın taşınması diye bir durum söz konusu değildir.Bu nedenle dış gebelik normal gebeliğe dönüşemez.
Dış gebelik fark edilmediğinde hayati riskler taşıyan iç kanamaya neden olabilir. Zamanında fark edilmediğinde tüp duvarına konumlanan ve orada büyümeye devam eden dış gebelik dokuları tüpleri yırtar ardından hastada iç kanamaya neden olur. İç kanama da zamanında fark edilip müdahale edilmediğinde anne ölümüne neden olabilir. Bu nedenle cinsel yaşamda aktif üreme çağındaki kadınlarda aniden ortaya çıkan karın ağrıları akla dış gebelik şüphesini getirir.
Dış gebeliğin teşhisi kan testi ve ultrasona ile mümkündür. Dış gebelik teşhisinden sonra kitle bölgesinin belirlenmesi için pelvik muayene yapılabilir.
Dış gebelik hamileliğin erken dönemlerinde belli olur. Dış gebelik genellikle ilk 6-8 hafta teşhis edilir. Dış gebelik belirtilerinden olan hafif vajinal kanama, alt karın bölgesinde hafif kramp ve halsizlik 5. haftadan itibaren görülmeye başlanır.
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı